Zondagse soep en paaseitjes
"Alstublieft mevrouw", zegt de vriendelijke dorpsslager wanneer ik de winkel
verlaat en reikt me een tijdschrift aan.
"Misschien brengt het u op een idee voor Pasen".
Ik bedank hem netjes, maar de gedachte aan een 'vreetzaam' paasfeest zoals er ooit een vreedzaam kerstfeest was, maakt mijn dag niet mooier.
'Vreetzaam' en vreedzaam, één letter verschil, maar er achter zit een wereld van verschil.
Natuurlijk is het paasfeest met zijn tijd mee gegaan en is het vastentrommeltje met zijn plakkerige inhoud dat op eerste paasdag open mocht, nostalgie geworden.
Mijn twijfels over de klokken die vanuit Rome de paaseieren transporteerden zijn gebleven. De paashaas daarentegen is steeds creatiever geworden. Op koopzondagen strooit hij zich suf. En van wie zijn die eitjes?
Zelfs de paasliedjes evalueren mee.
Zo zong van de week onze kleindochter:
Palm Palm Pasen
Eikoerei
Over ene zondag
Dan hebben we een ei
Een ei is geen ei
Twee ei is een half ei
Drie ei is een paasei
En...vier geklutste eieren roerei hé oma?
EIKOEREI!
De vele mythes rondom dit feest vloeien in de loop der tijd door elkaar, maar het ei blijft overeind als symbool van wedergeboorte en vruchtbaarheid. Nieuw leven. Thuis gekomen gooi ik het vakmanschapsblad van de keurslager niet meteen in de oud papier doos maar blader er tijdens onze koffiepauze achteloos doorheen. En dan valt mijn oog op het artikel 'Stap voor stap soep maken met smaak' Dat is peanuts, dagelijkse kost voor mij. Al lezend passeren woorden als pinceren, assembleren, geleren de revue. Zo te lezen valt er nog heel wat te leren. En ja, ik geef toe, de zondagse soep van mijn moeder evenaren, dat valt niet mee. Of zit daar misschien de herinnering aan haar en dat hoogtepunt op zondag als een addertje onder het gras?
Het artikel maakt me in ieder geval duidelijk wat het geheim is van een goede soep. Ik vraag me af of dat met schrijven niet net zo is?
De mooiste herinneringen met veel liefde en geduld toevertrouwen aan het papier. De ideeën sudderen soms dagen in mijn hoofd. En dan tijdens onze schrijfsessies vloeien ze zomaar uit mijn pen. Stap voor stap een schrijfsel met smaak. Een helpende hand voor wat extra binding of iets meer diepgang zoals het mergpijpje dat bij de soep doet.
Zorgvuldig gekozen woorden als een bouquet garni vervolmaken het eindproduct. Wederom een mooie herinnering toegevoegd aan het 'receptenboek' van mijn leven. En Pasen wordt vooral gezellig dit jaar met veel eitjes en zondagse soep.
Tonny maart 2016
Worsteling
Met mijn winkelwagentje loop ik langs de schappen. Verdorie, ik ben mijn briefje vergeten, het ligt nog op het aanrecht. Mijn blik blijft hangen bij de krielaardappeltjes in de koeling. Niet doen, gebakken aardappeltjes zijn te vet. Maar als ik dan een pakje van 450 gram neem in plaats van 600 gram, dat scheelt weer. Het kleinere pakje verhuist naar de winkelwagen. Mijn blik glijdt langs de toetjes. Ik moet de magere yoghurt nemen, dat heb ik mij voorgenomen. Maar de eenpersoons puddinkjes met slagroom glimlachen naar me. Ik kies voor de middenweg: een pak vanilleyoghurt.
Toen ik acht jaar was, werd ik mollig. Aanvankelijk zag ik er schattig uit, maar al snel moest ik gaan letten op wat ik at. En met name op de hoeveelheden, ik at te veel. Ik had altijd honger. Mijn moeder zei steevast aan het einde van de maaltijd: Kom, iedereen nog een beetje, dan is de pan leeg. Ik wilde altijd nog wel een beetje, maar dan zei mijn vader: Eet niet zoveel, je wordt steeds dikker. Eten werd zo met tegenstrijdigheden omgeven en keuzes maken werd steeds moeilijker. Mijn ouders maakten vaak opmerkingen over mijn omvang, terwijl ik nu weet dat dit erg meeviel. Toen ik zestien was woog ik 63 kilo. Mijn vriendin van de Mulo had precies hetzelfde gewicht. We vonden onszelf te dik.
Welk vlees neemik bij de gebakken aardappeltjes? Gepaneerde kip vind ik het lekkerst,maar paneermeel zuigt de olie zo op bij het bakken en is daardoor nogal vet. Weet je het zeker? Nou ja, de laatste dagen at ik zo gezond dat het vandaag wel even mag. De gepaneerde kip verdwijnt in het winkelwagentje. Thuis liggen nog een paar tomaten, een komkommer erbij is genoeg. Daar maak ik een Griekse salade van, met zachte kaas en olijven. Ik neem ook nog een pakje groenteburgers mee. Het voelt goed om een paar keer per week geen vlees te eten, dat is gezond en ondersteunt de duurzaamheidsgedachte.
Op mijn zestiende had ik mijn eerste vriendje. Samen met hem sta ik op een aantal fotos. Ik zie er prima uit. En altijd die opmerkingen thuis over mijn gewicht. Mijn zelfvertrouwen over mijn uiterlijk daalde in die tijd tot het nulpunt. Op mijn achttiende ontmoette ik de man met wie ik zou gaan trouwen. Hij vond mij helemaal niet dik. Hij vond mij mooi. Inmiddels was ik totaal afhankelijk geworden van wat anderen vonden van en zeiden over mijn gewicht. Dat hij mij mooi vond was daarom heel belangrijk. Maar hij woog slechts 52 kilo. Hij kon alles eten en zoveel hij wilde, hij kwam niet aan. Als ik weer eens een paar kilo was aangekomen voelde ik mij naast hem vaak een olifant. Toen wij trouwden was ik eenentwintig, woog ik nog steeds 63 kilo en zag ik er goed uit.
Broodbeleg. Het beste zijn natuurlijk kipfilet en rookvlees, licht gezouten. Ik neem cervelaatworst (extra mager) en gegrilde ham. Dan leg ik het maar iets minder dik op het brood, dan is het toch nog goed. Ik aarzel bij de Franse kaasjes en bekijk een stukje van elke soort Brie. Allemaal 60+. Kan natuurlijk niet, nu ik zo goed met de 30+ bezig ben. Ik loop even langs de vitrine met gebak. Alleen maar om te kijken. Hier moet ik sterk zijn. Nee, ook geen halve vlaai. Ik loop door, trots dat ik het gebak heb weerstaan. Waarom doe ik mijzelf dit aan? Ik neem twee chocoladecroissants, dat mag.
Tijdens mijn huwelijk bleef mijn gewicht op en neer gaan, maar de extreem dunne echtgenoot naast mij gaf mij de eerste jaren de stimulans om redelijk op gewicht te blijven. Ik werkte als onderwijzeres en vijf jaar later ging ik studeren aan de universiteit in Utrecht. Mijn gewicht bleef schommelen, soms een beetje en dan weer was ik meerdere kilos zwaarder. Ik volgde het ene dieet na het andere, waarvan het Dr Atkins-dieet het meest succesvol was. Dat was een dieet dat vrijwel alleen uit eiwitten bestond en waarvan je snel afviel. Ik maakte er mijn eigen dieet van door groenten toe te voegen aan de eiwitten. Daardoor was het een stuk gezonder en viel ik toch af.
Zal ik een paar harde broodjes nemen? Die hebben wel meer calorieёn dan gewoon brood. Toch maar niet, neem maar een gewoon volkoren brood. Ik ben gek op soep. Het liefst maak ik zelf soep, maaltijdsoep. En daar dan een paar harde broodjes bij, heerlijk. Maar de laatste tijd aarzel ik als ik aan soep denk. Het is een gerecht met veel zout en dat is weer slecht voor de bloeddruk, die toch al te hoog is. Als ik een paar kilo afval gaat de bloeddruk όok naar beneden. Waarom dόe ik dat niet gewoon?
Rond mijn veertigste kwam ik meerdere kilos aan. Een paar jaar later bleek, dat de werking van mijn schildklier na een ontsteking was vertraagd en er te weinig schildklierhormoon werd geproduceerd. Hoe lang dat al zo was werd niet duidelijk. Nόg een paar jaar later werkte de schildklier helemaal niet meer. En een langzame en stilstaande schildklier zorgt voor een vertraagde stofwisseling en dus voor een groot risico op dik worden. Sindsdien draait mijn stofwisseling op medicijnen. Toen ik vierenveertig was besloot ik niet meer aan een relatie te beginnen. Ik was inmiddels gescheiden, woonde een aantal jaren samen en had bovendien een paar nare ervaringen met relaties achter de rug. En ik was graag alleen. Ik denk dat ik na dit besluit echt dikker werd. Het kon me niet meer zoveel schelen. En de niet werkende schildklier was een prima excuus.
Ik neem toch maar een pakje koekjes mee. Stel dat er iemand langskomt en ik niet eens een koekje kan presenteren bij de koffie. Dit is overmacht, je kunt niet zonder een koekje in huis. Ik zei wel eens tegen bezoek, dat ik alleen ontbijtkoek in huis had, maar die werd meteen beleefd afgeslagen. Het ergste is het als het pakje open is en de koekjes in de koektrommel liggen, omdat er iemand op bezoek is geweest. Dan is het net alsof de koektrommel leeft en mij roept.
Toen ik zesenvijftig was vond ik het welletjes en begon ik opnieuw te lijnen. Dit keer door gewoon gezond te eten en mijzelf een gezonde leefstijl aan te leren. Het lukte en in anderhalf jaar verloor ik vijfentwintig kilo. Ik was dolgelukkig. Door het langzame tempo waarin ik was afgevallen zou ik de gezonde leefstijl gemakkelijk kunnen volhouden. Dat werd tenminste algemeen aangenomen. Ik had er het vόlste vertrouwen in!
Toen overleed mijn vader. Ik was altijd al een emotie-eter. Nu lukte het mij niet meer de aandacht bij de gezonde leefstijl te houden. Binnen een jaar zaten de kilos er weer aan en meer. Nu ben ik drieёnzestig en nog steeds worstel ik met mijn gewicht. Vanwege mijn gezondheid moet ik eigenlijk afvallen. Ik kan de medicijnen tegen hoge bloeddruk niet verdragen, dus misschien is dat een stimulans om de gezonde leefstijl opnieuw in mijn leven in te voeren. In het verzorgingshuis zeggen medebewoners tegen mijn moeder, dat zij zon flinke dochter heeft. Ik ben achterdochtig en denk dat ze een dikke dochter bedoelen.
Ojee, de snackafdeling. Gelukkig kan ik inmiddels van de chips afblijven, wel na een jarenlange worsteling. Ik neem een zakje Japanse rijstzoutjes, die lijken minder calorieёn te bevatten. Ik weet dat het niet zozeer gaat om wat ik eet, maar om hoeveel ik daarvan eet. Wat maakt maat houden toch zo moeilijk? De diepvrieskasten met ijs. Oh, wat ben ik gek op ijs. Het is zomer en we hebben een hittegolf. Mag een mens dan een ijsje? Mijn lievelingsijs, roomijs met walnoten, is er niet meer. Ik neem Stracciatella-ijs en besluit geen slagroom te nemen. Dan doe ik er toch gewoon een scheutje koffielikeur op!
xxxx
Philo Franssen 25-07-2013
Gedicht Pantoum naar huis
naar huis
ik hoor, ze mag naar huis
zitje op de gang
uit-gerevalideerd
mijn tante knikt mij toe
zitje op de gang
je blijft hier ziek
mijn tante knikt mij toe
lijf en haar zo dun
je blijft hier ziek
hoe moet het thuis
lijf en haar zo dun
glazen huid zo wit
hoe moet het thuis
mens-zijn is ver weg
glazen huid zo wit
hoofd en handen trillen
mens-zijn is ver weg
uit-gerevalideerd
hoofd en handen trillen
ik hoor, ze mag naar huis
Philo Franssen
06-07-2014
Een Pantoum Een dichtvorm die ook wel een Tibetaans of Maleisisch vers wordt genoemd en waarin sommige regels worden herhaald.
onderweg
ze hebben
de eenzaamheid
meer lief
dan elkaar
lucht trilt boven
zinderend zand
beelden verschijnen
voor bedrogen ogen
stormen slaan
richting aan
stukken tot een
nieuw landschap
van binnen dooft
het gesprek tot
die ene stem
die ze zoeken
ze hebben
de eenzaamheid
meer lief
dan elkaar
08-12-2014
Philo Franssen
Anekdotes uit het kostschoolleven
Een wapperende non fietst diagonaal over het plein, half gebogen over het stuur. Wil en ik duiken onder de tafel die voor het raam staat. We hebben voor de zoveelste keer geluk. Op mijn vrije middag heb ik met mijn vriendje afgesproken in een café. Ik mag wel naar buiten, maar ik voel haarfijn aan dat je vriendje ontvangen op de vrije woensdagmiddag toch niet van mij wordt verwacht. Mijn vriendinnen steunen mij en vinden het erg spannend. Bovendien vinden ze Wil leuk, de basgitarist van de band, die zomaar een uur heen en een uur terugfietst om zijn vriendinnetje te zien. Dat wil iedereen wel.
Ik zit op kostschool bij de zusters Ursulinen in Echt. Ik ben 16 en zit in het eerste jaar van de Kweekschool. Het vriendje is een van de redenen dat mijn ouders mij naar kostschool hebben gestuurd. Het moet afgelopen zijn, over en uit. Maar de verliefdheid is te heftig om zomaar over te verklaren.
Elke dag ontvang ik een brief van hem, niemand die het merkt. En elke dag schrijf ik hem een brief terug. De geur van zijn brieven brengt heftige emoties boven en ik herken zijn handschrift onmiddellijk.
s Nachts leg ik de brieven onder mijn kussen en s morgens stop ik ze weg.
Het valt niet mee om een privémoment te vinden om de nieuwe brief te lezen of een privéplekje om de brieven te verstoppen. We slapen allemaal apart in een zogenaamde chambrette, een kamertje als een cel, inclusief de soberheid. De kamertjes hebben dunne houten wanden en zitten aan elkaar vast. We hebben een gezamenlijk plafond, zodat we alle geluiden van elkaar kunnen horen. Voordat het licht uitgaat, komt de zaalnon langs, kijkt bij iedereen apart door het gordijn naar binnen of alles in orde is en wenst ons welterusten. Tegen elkaar zeggen wij dat ze naar binnen kijkt om te controleren of de handen wel boven de dekens liggen. Hier wordt elke keer om gelachen, maar ik begrijp het grapje niet.Alleen op woensdagmiddag mogen we naar buiten. Dat betekent, dat we de kloostermuren mogen verruilen voor een wandeling door het dorp. Gedurende de rest van de week wonen en leven we met en als de nonnen. Over het algemeen is iedereen braaf en doet precies wat van ons wordt verwacht, maar niet altijd.
De meisjes die dit willen en die toestemming krijgen van hun ouders, mogen op dansles. Dat hoort bij een goede opvoeding. De jongens van het dorp zitten ook op de dansles, compleet met zweethanden en een natte rug. Maar toch wordt de avond wel eens wat later afgesloten dan de poort van het klooster open is. En die poort is erg hoog en lange ijzeren pinnen steken de lucht in. Als we bovenop die pinnen zijn geklauterd, onder gedempte aanmoediging van de jongens, moeten we aan de andere kant naar beneden springen. Dat is het gevaarlijkste. Voorzichtig gaan we vervolgens naar binnen, zodat de non die dienst heeft ons niet ziet. Daarvoor hebben we een handlanger, die ons naar binnen loodst. Het gaat altijd goed.
Maar het gaat ook af en toe fout. Zo is roken een heet hangijzer. Als je wordt ontdekt word je flink gestraft. Met een stel meiden gaan we op een middag na de studietijd naar een van de badkamers. We denken dat we wel een sigaretje kunnen roken als we het raam open zetten. We geven de sigaret aan elkaar door en roken om beurten. Het rinkelende geluid van het brandalarm is overweldigend. Binnen een mum van tijd staaner wel vijf nonnen om ons heen, we hebben geen tijd om te verdwijnen. We krijgen natuurlijk straf, maar het gevoel van vrijheid en victorie is groot.
XXXXX